Mastalerz Stanisław

Działacz niepodległościowy, kapitan Wojska Polskiego, uczestnik powstań śląskich, odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Urodził się 7 maja 1895 roku w Szarleju, dziś dzielnicy Piekar Śląskich. Jako młody chłopak pracował w kopalni „Helena”, gdzie już w 1908 roku zaangażował się w działalność związkową. W czasie I wojny światowej wcielony do armii pruskiej, walczył na froncie zachodnim i odniósł ciężkie rany. Po powrocie na Śląsk działał w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w II i III powstaniu śląskim – podczas tego ostatniego dowodził 4. Gliwicko-Toszeckim Pułkiem Piechoty im. Stefana Batorego.

Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski służył w 2 pułku piechoty Legionów i ukończył kurs oficerski. Później zaangażował się w działalność społeczną i publicystyczną, był m.in. redaktorem gazet „Polak” i „Polska Zachodnia” oraz sekretarzem generalnym Związku Powstańców Śląskich. W 1939 roku został zmobilizowany do Wojska Polskiego. Po klęsce wrześniowej przedostał się na Zachód i służył w Polskich Siłach Zbrojnych. Pomagał Polakom w niemieckich obozach, pełniąc funkcję oficera łącznikowego przy Naczelnym Dowództwie Wojsk Sprzymierzonych.

Był pasjonatem sportu – już w 1919 roku opublikował w prasie pierwsze polskie przepisy gry w piłkę nożną, działał też w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. Jemu przypisuje się pomysł usypania Kopca Wyzwolenia w Piekarach Śląskich.

Po wojnie wrócił do Katowic, gdzie zmarł 6 listopada 1959 roku. Spoczął na cmentarzu garnizonowym. Dziś jego imię nosi Zespół Szkół nr 7 w Katowicach oraz międzynarodowy turniej halowej piłki nożnej w Piekarach Śląskich. Nie pozostawił potomstwa.