Walter-Janke Zygmunt

Żołnierz Armii Krajowej, generał brygady Wojska Polskiego, historyk i ofiara represji stalinowskich, odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Urodził się 21 lutego 1907 roku w Chojnach (obecnie część Łodzi). W 1927 roku zdał maturę w Pabianicach i rozpoczął służbę wojskową. Ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu oraz prestiżową Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. był oficerem operacyjnym Kresowej Brygady Kawalerii, a później szefem sztabu w walce z Niemcami.

Po ucieczce z niewoli niemieckiej w październiku 1939 roku zaangażował się w konspirację niepodległościową. Był jednym z kluczowych dowódców Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej – najpierw jako szef sztabu Okręgu Łódź (1940–1943), a następnie jako szef sztabu i komendant Okręgu Śląsk AK (1943–1945), działając pod pseudonimem „Walter”.

Po wojnie, jako żołnierz Polskiego Państwa Podziemnego, został w 1949 roku aresztowany przez władze komunistyczne. Skazany początkowo na karę śmierci, ostatecznie odbył kilkuletni wyrok dożywocia. Po zwolnieniu w 1956 roku został zrehabilitowany. W kolejnych dekadach pracował jako nauczyciel, historyk i działacz społeczny. W 1975 roku uzyskał doktorat z historii, a w 1988 został awansowany do stopnia generała brygady w stanie spoczynku.

W ostatnich latach życia działał w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz w komisji upamiętniającej ofiary stalinowskich represji. Zmarł 25 lutego 1990 roku w Pabianicach, gdzie został pochowany. Jego imieniem nazwano ulice w wielu miastach Polski.